De WIV in historisch perspectief

Met invoering van de WIV 2017 worden de bevoegdheden van de inlichtingendiensten verder uitgebreid terwijl controlemogelijkheden en het toezicht op de werkwijze beperkt blijven.

De overheid wil de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2017 (WIV 2017) invoeren omdat de oude wet (WIV 2002) gemoderniseerd moet worden. Maar ook omdat de bevoegdheden in de ‘oude’ wet te beperkt zouden zijn voor de diensten. Bepaalde wetten zijn decennia oud en het is dan goed om deze aan te passen.

Lees meer “De WIV in historisch perspectief”

WIV: Uitbreiding of paal en perk?

De vraag is of de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten moet blijven groeien naar de behoeften van de inlichtingendiensten, of juist een kader moet stellen.

Halverwege de jaren ’50 van de vorige eeuw sloeg het 105 Verbindingsverkenningsbataljon zijn kamp op in Gorinchem. Met ruim tachtig kroegen een lustoord ‘waar de meisjes niet schuw waren voor de wapenrok’, aldus de toenmalige bataljonscommandant. Deze eenheid van de Koninklijke Landmacht was belast met het afluisteren en onderscheppen van berichten van radiozenders van het Sovjetleger en het peilen van zijn troepenbewegingen in het kader van de Koude Oorlog.

Lees meer “WIV: Uitbreiding of paal en perk?”

Hacken door inlichtingendiensten. Veilig?

De WIV 2017 beoogt de veiligheid te vergroten, maar het hacken door de inlichtingendiensten leidt tot nieuwe veiligheidsrisico’s voor de burger.

Het is de zomer van 2014. Op een kantoor in Zoetermeer rollen er allerlei tekens over het scherm van de hacker. Een analist ontvangt live camera beelden van wat een grauwe passage lijkt te zijn in een onbelangrijk gebouw nabij het Rode Plein in Moskou.

Lees meer “Hacken door inlichtingendiensten. Veilig?”

Gevaar voor de rechtsorde?

De AIVD heeft een zeer ruime opvatting over personen en organisaties die een bedreiging zouden vormen voor de nationale veiligheid en democratische rechtsorde.

De AIVD houdt zich bezig met dreigingen tegen de Nederlandse staat en de democratische rechtsorde. Tijdens de Koude Oorlog, toen er sprake was van een duidelijk vijandbeeld, was het helder. Communisten vormden een bedreiging. Na de val van de Muur verlegde de AIVD haar werkterrein en werden ´bedreiging´ en ´democratische rechtsorde´ steeds ruimer gedefinieerd.

Lees meer “Gevaar voor de rechtsorde?”

Waar is bulkinterceptie goed voor?

Volgens de overheid is bulkinterceptie noodzakelijk om aanslagen te voorkomen. Maar het middel kan het zicht van de inlichtingendiensten dusdanig vertroebelen waardoor potentiële aanslagplegers door de mazen van het sleepnet glippen.

Het massaal aftappen van het internetverkeer, ook wel bulkinterceptie genoemd, is volgens de overheid noodzakelijk om de nationale veiligheid te vergroten en terroristische aanslagen te voorkomen. De in de WIV 2017 opgenomen bevoegdheid tot bulkinterceptie geeft de inlichtingendiensten de mogelijkheid om grote hoeveelheden communicatie (telefoon en internet) zonder selectie, dus van iedereen in een bepaalde stad of zelfs land, te verzamelen.

Lees meer “Waar is bulkinterceptie goed voor?”

Resultaat inzet diensten onbekend

Het gebrek aan transparantie van de AIVD en MIVD maakt een analyse van de effectiviteit en toegevoegde waarde van hun bijdragen aan de nationale veiligheid onmogelijk.

Nederland kent twee inlichtingendiensten. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) brengt politiek maatschappelijke ontwikkelingen en bedreigingen in kaart en waarschuwt voor bedreigingen en risico’s. Volgens haar jaarverslag van 2016 produceerde de dienst 152 ambtsberichten, 457 inlichtingenrapporten en 118 dreigingsproducten. Het jaarverslag specificeert niet over welke onderwerpen is gerapporteerd.

Lees meer “Resultaat inzet diensten onbekend”

CTIVD: Toezicht zonder gevolgen?

Toezicht en controle op de AIVD en MIVD is in de loop der jaren mondjesmaat toegenomen. Tot 2002 waren de verantwoordelijke ministers, soms aangevuld met andere ministers of de Rechtbank Den Haag, hiervoor verantwoordelijk. Daarna veranderde dit met de invoering van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).

De CTIVD beoordeelt achteraf of de AIVD en de MIVD zich aan de regels en wetgeving hebben gehouden en geeft adviezen. De verantwoordelijke ministers kunnen de aanbevelingen van het CTIVD naast zich neerleggen. De toezichthouder heeft inmiddels 55 rapporten gepubliceerd. In 2016 heeft zij vijf rapportages afgerond, waaronder bijvoorbeeld een rapport over de afluisterbevoegdheid van de MIVD en een rapport over de invulling van criteria voor samenwerking met buitenlandse diensten.

Lees meer “CTIVD: Toezicht zonder gevolgen?”

CIVD: Onnodig stiekem?

De Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD), in de volksmond ook wel de commissie Stiekem genoemd, bestaat sinds 1952. In de commissie hebben de fractievoorzitters van de grootste partijen zitting. Op dit moment bestaat de CIVD uit vijf fractievoorzitters, drie van de coalitiepartijen (VVD, CDA, D66) en twee van oppositiepartijen (PVV en GL). De commissie vergadert onder strikte geheimhouding, maar brengt summier verslag uit aan de Kamer.

Het functioneren van de CIVD staat al jarenlang ter discussie. Toenmalig commissievoorzitter Van Thijn zat in de jaren ’70 regelmatig alleen te vergaderen met ministers en ambtenaren. Naar verluidt zaten sommige fractievoorzitters, die wel kwamen opdagen, te slapen of hadden zij de stukken niet gelezen. Het is niet bekend of het met de vergaderdiscipline van de commissie nog steeds zo schrijnend gesteld is. Wel is bekend dat de helft van de leden in 2016 niet op de vergaderingen aanwezig was.

Lees meer “CIVD: Onnodig stiekem?”

BVD: Lessen uit het verleden

Kunnen we er op vertrouwen dat een geheime dienst die geen afstand heeft gedaan van een dubieus verleden in de huidige praktijk wél de nodige zorgvuldigheid zal betrachten?

Ondanks veel gemopper over allerlei zaken hebben de meeste Nederlanders in het algemeen nog wel vertrouwen in wat de overheid namens ons doet of nalaat. De rechtsstaat is stevig verankerd in de samenleving. Wetten bieden de burgers in principe bescherming tegen onrecht, onveiligheid, machtsmisbruik en willekeur.

Lees meer “BVD: Lessen uit het verleden”

Nederland koploper bulkinterceptie?

In de WIV 2017 worden vergaande bevoegdheden aan de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten toegekend. In vergelijking met Britse en Duitse wetgeving levert dat een aantal overeenkomsten en verschillen op.

De Duitse en Britse wetgeving bieden net als de WIV 2017 de inlichtingendiensten de bevoegdheid om communicatie in bulk van het internet te tappen. Bulk betekent dat de diensten grote hoeveelheden communicatie tegelijkertijd kunnen afluisteren zonder selectie, dus van ieder individu in een bepaalde stad of zelfs land.

Lees meer “Nederland koploper bulkinterceptie?”